شکر به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: شکر نیشکر و شکر چغندر قند. نیشکر، گیاهی است که بیشتر در مناطق گرمسیر رشد می‌کند، در حالی که چغندر قند عمدتاً در مناطق معتدل کشت می‌شود. شکرهای تولیدی به اشکال مختلفی مانند شکر سفید، قهوه‌ای و انواع شکر پودری عرضه می‌شوند. میزان تولید جهانی شکر در سال 2023 به بیش از 174 میلیون تن رسید که از این میزان بخش بزرگی مربوط به کشورهای برزیل، هند و چین است. با توجه به تقاضای رو به افزایش در سطح جهان، تجارت این محصول همچنان رو به رشد است.
صادرات شکر عمدتاً از کشورهایی مثل برزیل، تایلند و هند انجام می‌شود. برزیل به‌تنهایی بزرگترین صادرکننده شکر در جهان است و بیش از 40 درصد صادرات جهانی را به خود اختصاص داده است. هند و تایلند در رده‌های بعدی قرار دارند و هرکدام نقش مهمی در تأمین شکر جهانی دارند.
برترین صادرکنندگان شکر در جهان
برزیل به عنوان بزرگترین صادرکننده شکر در جهان شناخته می‌شود. این کشور بیش از نیمی از صادرات شکر جهان را به خود اختصاص داده است. تایلند نیز رتبه دوم را دارد و بخش بزرگی از تولید خود را صادر می‌کند. هند در جایگاه سوم قرار دارد و علاوه بر تأمین نیاز داخلی، بخشی از تولید خود را به بازارهای جهانی عرضه می‌کند.
چین و ایالات متحده نیز از بزرگترین تولیدکنندگان شکر در جهان هستند، اما بیشتر شکر تولیدی خود را برای مصرف داخلی نگه می‌دارند. چین به عنوان یک واردکننده خالص شکر شناخته می‌شود، زیرا نیاز داخلی آن از میزان تولید بیشتر است و تعرفه‌های سنگینی برای واردات شکر دارد.
صادرات شکر ایران و رقبای آن
ایران یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان مهم شکر در منطقه است. در سال 1401، ایران حدود 59 هزار تن شکر به کشورهای مختلف از جمله عراق، افغانستان، ترکمنستان و قزاقستان صادر کرد. این کشور با بهره‌گیری از تولید نیشکر و چغندر قند توانسته است بخشی از نیازهای بازارهای منطقه‌ای را تأمین کند. صادرات شکر ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و کیفیت مناسب محصول، به کشورهای همسایه همچنان ادامه دارد.
رقابت اصلی ایران در صادرات شکر با کشورهای ترکیه و امارات متحده عربی است. این کشورها نیز به دلیل نزدیکی به بازارهای هدف و دسترسی بهتر به حمل و نقل دریایی، سهم مهمی در بازار شکر منطقه دارند.
صادرات شکر از ایران به افغانستان
افغانستان یکی از مهم‌ترین مقاصد صادرات شکر ایران است. این کشور به دلیل نیاز بالا به واردات شکر، بخش عمده‌ای از این محصول را از ایران دریافت می‌کند. میزان صادرات شکر ایران به افغانستان در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته و ایران توانسته سهم عمده‌ای از بازار شکر افغانستان را به خود اختصاص دهد.
علاوه بر شکر سفید، ایران محصولات جانبی دیگری نیز به افغانستان صادر می‌کند. بهبود زیرساخت‌های تولید و استفاده از فناوری‌های نوین در تولید شکر باعث شده تا ایران بتواند محصولات با کیفیت‌تری به افغانستان صادر کند. همچنین صادرات بیسکویت به افغانستان و به طور کلی صادرات مواد غذایی به افغانستان در سالهای اخیر روند افزایشی داشته است.
صادرات قند به افغانستان
قند در انواع مختلف مانند قند حبه، قند کله و قند پودر شده تولید می‌شود. ایران یکی از تولیدکنندگان بزرگ قند در منطقه است و محصولات قندی خود را به کشورهای مختلفی از جمله عراق، افغانستان و ترکمنستان صادر می‌کند. کیفیت بالای قند ایرانی و تولید به‌صرفه آن باعث شده تا ایران بتواند سهم قابل توجهی از بازارهای منطقه‌ای را در اختیار داشته باشد.
میزان صادرات قند ایران به افغانستان در سالهای اخیر افزایش یافته است. این کشور با توجه به نیاز داخلی بالا، بخش زیادی از قند مورد نیاز خود را از طریق واردات از ایران تأمین می‌کند. ایران با توجه به ظرفیت تولیدی بالا و قیمت‌های رقابتی، توانسته است نقش مهمی در تأمین نیازهای افغانستان ایفا کند.
